In mijn werk kom ik het meer dan gemiddeld tegen dat de dood als uitweg gezien wordt voor het lijden op aarde. En in zekere zin is dat misschien ook zo, maar toch zal dat niet zomaar zo zijn. Het is niet zo dat als we sterven, dat dan het lijden voorbij is.
Sterven gebeurt in fases, eigenlijk net als het leven. Je wordt geboren, je leert van alles, je wordt volwassen en leert nog meer, je wordt ouder en trekt je langzaam terug uit het leven en dan sterf je, en eigenlijk is dat een nog verder terugtrekken uit het leven als de ik die we zijn geworden in dit leven. We lieten het werk wat we deden los, we lieten onze kostbaarheden los, waar we woonden lieten we los, we lieten onze geliefden los en wat we als laatste kunnen zien is dat we ons lichaam loslaten. En dan?
Toen ik jong was wilde ik echt niet ouder dan 40 worden. Dat leek me zo saai, al die verplichtingen en serieuze zaken. Toch liet de wereld me ook zien dat er een wereld na 40 was. Ik heb dat nooit gezien als waar voor mij en was dus niet bezig met hoe dat leven eruit zou zien. Nu ik de 40 gepasseerd ben geniet ik meer van het leven dan ooit Ik zie nu in de toekomst ouderdom, pensioen, en de vraag is, wat kunnen we regelen voor die tijd. De wereld geeft ons opties als een aow en pensioen. Verder zijn veel zekerheidssystemen afgebroken. Geen verzorgingshuizen, bijna geen verpleeghuizen meer, iets met te weinig geld en mensen.
Ik zie dat zelf ook niet als een antwoord. Sterven doen we tot op zekere hoogte in de bedding van een ander, maar je zult het zelf moeten doen. Zo zie ik het leven ook. Dus hoe regel ik mijn oude dag, in dat idee? Ik denk dan meer aan het vormen van een netwerk van mensen om je heen in verschillende leeftijdscategorieën. Dat is inmiddels ook hoe we wonen. Mensen ondersteunen elkaar waar nodig, je hoeft het maar te vragen. Het is een begin, en ik weet niet of we hier nog wonen als ik echt oud ben maar ik hoop dat als dat niet mogelijk is dat we dan dit elders kunnen creëren.
En dan nu, wat heeft dat met het sterven te maken. Sterven is een reis het onbekende in. Maar net als iedere reis is het toch wijs iets voor te bereiden. Ik las vroeger de lonely planet bijvoorbeeld. Dan had ik iets van houvast. Zo moeten we de dood ook benaderen. Lees over sterven en over wat er mogelijk aan de andere kant ligt, alleen zo ben je voorbereid op wat er gaat komen. Waarom?
Ik weet nog dat we naar Mumbai gingen en dachten het nu wel te weten. We stapten uit bij een ander treinstation dan anders en lieten ons naar een hostel brengen en werden grandioos afgezet op een iet wat dreigende manier, ze zouden door blijven rijden als we niet betaalden. Achteraf bleek dit veel te gebeuren vanaf die plek, hadden we kunnen weten als we gelezen hadden. Mogelijk hadden we het daarmee niet voorkomen, maar er was iets anders mogelijk geweest.
Ik denk dat het een onderzoek waard is om te kijken wat je weet of gelooft over wat er na ons sterven gebeurt, zeker vanuit het perspectief dat het leven niet eindigt, maar dat er aspecten van ons eindigen. Dat betekent ook dat er iets van ons verder reist. Wat is dat, en hoe doen we dat, op een bewuste manier. Voor mij blijft dit een eindeloos prachtig onderzoek waarin ik me dieper en dieper laat zakken in de kennis en ervaringen van anderen en maak me deze eigen. Soms resoneert het, en soms gebeurt er niets, en dat is mijn wegwijzer in alle informatie.
En ook hier geld weer, dat samen onderzoeken en delen zoveel meer oplevert dan alleen op pad te zijn. Wil je meer weten? Weet mij te vinden, ik kijk graag met je mee.
~Marieke
Reactie plaatsen
Reacties